Μυαλό πέρα από την λευκή ουσία.
Οι διαφορές στους εγκεφάλους των νέων που τραυλίζουν.
Όλο και περισσότερες μελέτες βρίσκουν φυσικές διαφορές στην οργάνωση του εγκεφάλου των ανθρώπων που τραυλίζουν, αλλά τι γίνεται με τα παιδιά; Η Kate Watkins είναι η κύρια συγγραφέας της μίας από τις δύο πρόσφατες μελέτες που συγκρίνουν τους εγκεφάλους των νέων που τραυλίζουν με τους υπόλοιπους.
Αυτό το χειμώνα δύο ερευνητικές ομάδες δημοσίευσαν μελέτες της απεικόνισης του εγκεφάλου των νεαρών ενηλίκων, εφήβων και παιδιών που τραυλίζουν. Αυτές οι μελέτες αποκαλύπτουν ανωμαλίες στη λειτουργία και τη δομή του εγκεφάλου. Εν τέλει, οι μελέτες αυτές αποσκοπούν στην παροχή της καλύτερης κατανόησης των αιτιών του τραυλισμού και στην ερμηνεία γιατί μερικά παιδιά μπορούν και ξεπερνούν και άλλα εξακολουθούν να τραυλίζουν. Λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα των δύο μελετών μαζί, μπορούμε να απαντήσουμε σε ορισμένες από αυτές τις ερωτήσεις.
Στο άρθρο μας που δημοσιεύθηκε στον Εγκέφαλο, περιγράφουμε τις διαφορές της φυσικής οργάνωσης των συνδέσεων μεταξύ των περιοχών του εγκεφάλου σε μια ομάδα εφήβων και νέων που τραυλίζουν. Οι διαφορές αυτές εξηγούν γιατί η ίδια ομάδα ατόμων έδειξε μειωμένη δραστηριότητα του εγκεφάλου σε ορισμένες περιοχές κατά την παραγωγή λόγου.
Η Chang και οι συνεργάτες της δημοσίευσαν παρόμοια ευρήματα στο περιοδικό Εικόνα του Εγκεφάλου. Σε παιδιά με εδραιωμένο τραυλισμό αλλά όχι σε εκείνα που έχουν θεραπευτεί από τον τραυλισμό, οι συνδέσεις της λευκής ουσίας διαταράχθηκαν στην ίδια περιοχή όπως και στα άτομα που μελετήθηκαν από εμάς. Η Chang βρήκε επίσης αλλαγές στον όγκο της φλοιώδους φαιάς ουσίας και στα παιδιά με εδραιωμένο τραυλισμό και στα παιδιά που είχαν θεραπευτεί από τον τραυλισμό, και επεσήμανε τις διαφορές από τους εγκεφάλους των ενηλίκων που τραυλίζουν.
Διασπώμενες συνδέσεις
Οι μελέτες αυτές χρησιμοποιούν τους σαρωτές μαγνητικής τομογραφίας (MRI). Οι σαρωτές MRI παρέχουν λεπτομερείς εικόνες της δομής του εγκεφάλου με βάση την κυκλοφορία των ατόμων του υδρογόνου στα μόρια του νερού. Τόσο η ομάδα μας όσο και η ομάδα της Chang χρησιμοποίησε ένα νέο είδος μαγνητικής τομογραφίας γνωστή ως απεικόνιση διάχυσης του τανυστή ώστε να εξετάσουμε την οργάνωση των συνδέσεων της λευκής ουσίας στον εγκέφαλο. Η λευκή ουσία συνδέει από κοινού περιοχές του κεντρικού νευρικού συστήματος. Είναι λευκή, διότι αποτελείται κατά κύριο λόγο από ένα λιπώδη ιστό γνωστό ως μυελίνη. Αυτή η λιπαρή θήκη παρέχει μόνωση για τις ίνες που συνδέουν διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου και αυξάνει την ταχύτητα της μετάδοσης των σημάτων μεταξύ της επικοινωνίας των περιοχών. Επειδή ο ιστός είναι λιπαρός, τα μόρια του νερού περιορίζονται στην κυκλοφορία τους μέσα στην λευκή ουσία. Ο περιορισμός οριοθετείται κυρίως στην κυκλοφορία σε όλη την ίνα των δεσμών και λιγότερο σε όλο τους το μήκος. Με τη μέτρηση αυτών των λεπτών κινήσεων του νερού, μπορούμε να λάβουμε εικόνες που δείχνουν πώς οι ίνες έχουν συγκεκριμένο προσανατολισμό.
Και από τις δύο μελέτες διαπιστώθηκε πως οι συνήθως καλά ευθυγραμμισμένες δέσμες οπτικών ινών που συνδέουν τις περιοχές του εγκεφάλου που εμπλέκονται στην παραγωγή του λόγου διασπάσθηκαν σε νέους που τραυλίζουν. Αυτή η διαταραχή μειώνει πιθανότατα την αποτελεσματικότητα της επικοινωνίας μεταξύ των περιοχών του εγκεφάλου που εμπλέκονται στην ακρόαση και την παραγωγή του λόγου.
Μέτρηση της δραστηριότητας
Η δραστηριότητα του εγκεφάλου εμφανίζεται κοντά στο κυτταρικά σώματα των νευρώνων, που βρίσκονται στη φαιά ουσία. Στην επιφάνεια του εγκεφάλου, η φαιά ουσία αποτελεί ένα στρώμα περίπου μισό εκατοστό πάχος που ονομάζεται φλοιός. Βαθύτερα στον εγκέφαλο, η φαιά ουσία βρίσκεται στον πυρήνα, όπως τα βασικά γάγγλια. Στην έρευνα μας, χρησιμοποιήσαμε επίσης λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI) για να εξετάσουμε την εγκεφαλική δραστηριότητα τα άτομα παράγουν ομιλία. Αυτό το είδος της σάρωσης ανιχνεύει αλλαγές στην ποσότητα του οξυγόνου που μεταφέρουν το αίμα στον εγκέφαλο. Όταν μια περιοχή του εγκεφάλου είναι ενεργή, χρειάζεται περισσότερο οξυγόνο και περισσότερο αίμα να ρέει προς αυτήν την περιοχή. Οι τομογραφίες δείχνουν πως αυτά τα πρότυπα της δραστηριότητας του εγκεφάλου αλλάζουν όταν τα πρόσωπα παράγουν ομιλία σε σύγκριση με την σιωπή.
Από την έρευνα μας βρέθηκε ότι κατά την παραγωγή του λόγου, τα άτομα που τραυλίζουν παρουσίασαν αυξημένη δραστηριότητα σε περιοχές του εγκεφάλου που συνήθως δεν χρησιμοποιούνται από την ομάδα ελέγχου ευφράδειας της ομιλίας. Ορισμένες από αυτές τις περιοχές ήταν στο δεξί ημισφαίριο, και άλλες μελέτες δείχνουν ότι αυτή η δραστηριότητα αντικατοπτρίζει εδώ την αναπλήρωση του τραυλισμού. Βρέθηκε, επίσης, αυξημένη δραστηριότητα σε άτομα που τραυλίζουν σε μια περιοχή που ονομάζεται μεσεγκέφαλος στο επίπεδο της μέλανας ουσίας. Η φαιά ουσία του πυρήνα αποτελεί σε αυτό το βαθύ μέρος δομής των βασικών γαγγλίων - ένα σύνολο έργων που εμπλέκονται στον έλεγχο και την έναρξη της κίνησης. Η αυξημένη δραστηριότητα στην περιοχή αυτή σε άτομα που τραυλίζουν είναι συνέπεια των προτάσεων από προηγούμενες μελέτες που δείχνουν πως ο τραυλισμός οφείλεται στη φυσιολογική λειτουργία των βασικών γαγγλίων και σε ασυνήθιστα ποσά ντοπαμίνης.
Είναι ενδιαφέρον, ότι στην έρευνα μας τα πρόσωπα που τραυλίζουν έδειξαν μειωμένη δραστηριότητα σε ένα τμήμα του '' φυσιολογικού '' συστήματος παραγωγής της ομιλίας. Αυτή η περιοχή - ο κοιλιακός προκινητικός φλοιός - βρίσκεται ακριβώς πάνω από την περιοχή της διασπώμενης λευκής ουσίας που προκύπτει από τη διάχυση της σάρωσης. Φαίνεται ότι η δραστηριότητα της περιοχής ήταν μειωμένη λόγω της διακοπής της φυσιολογικής σύνδεσης και της αποτελεσματικής επικοινωνίας με άλλες περιοχές του εγκεφάλου που είναι σημαντικές για την ομαλή παραγωγή της ομιλίας.
Φαιά ουσία
Η Chang και οι συνεργάτες της ανακάλυψαν, επίσης, διαφορές στον όγκο της φαιάς ουσίας σε τμήματα του φλοιού που εμπλέκονται στη παραγωγή της ομιλίας και την αντίληψη σε παιδιά που τραυλίζουν. Βρέθηκε ,επίσης, λιγότερη φαιά ουσία στις περιοχές που συνήθως ενεργοποιείται όταν ακούγεται η ομιλία (οι κροταφικοί λοβοί). Οι διαφορές αυτές ήταν εμφανείς ακόμα και σε παιδιά που είχαν θεραπευτεί από τον τραυλισμό.
Σε αντίθεση με τις μελέτες των ενηλίκων που τραυλίζουν, ωστόσο, δεν αυξάνεται ο όγκος της φαιάς ουσίας που βρέθηκε στο δεξί ημισφαίριο των παιδιών. Αυτή η διαφορά δείχνει ότι σε ενήλικες που τραυλίζουν, κάποιες από τις διαφορές στον εγκέφαλο μπορεί να έχουν προκύψει από τη χρονική διάρκεια του τραυλισμού.
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε περισσότερα σχετικά με τις αιτίες των διαφορών στη δομή του εγκεφάλου και τη λειτουργία που σχετίζονται με τον τραυλισμό. Οι διαφορές αυτές ενδεχομένως αντανακλούν αντισταθμιστικά στρατηγικές που χρησιμοποιούν μια διαφορετική λειτουργία για τον έλεγχο της ομιλίας, ή που χρησιμοποιούν άλλες εγκεφαλικές περιοχές εκτός της διακοπής του συστήματος οι οποίες κανονικά δεν χρησιμοποιούνται σε εγκεφάλους που δεν τραυλίζουν. Αυτή η ιδέα υποστηρίζεται από τα συμπεράσματα της Chang σχετικά με τον όγκο της φαιάς ουσίας. Εναλλακτικά, οι διαφορές θα μπορούσαν να προκαλέσουν τραυλισμό, και μπορούν να αφορούν είτε γενετική απόκλιση είτε εκδηλώσεις στην πρόωρη ανάπτυξη. Περαιτέρω έρευνα, ιδιαίτερα μακροχρόνιες μελέτες που ξεκινούν από την αρχή της ζωής μπορούν να ρίξουν φως σε αυτά τα ερωτήματα.
Η Kate Watkins είναι λέκτορας στη Πειραματική Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και στο Κέντρο της Λειτουργίας Μαγνητικής Απεικόνισης του Εγκεφάλου ( FMRIB).
Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Speaking Out του Βρετανικού Συλλόγου για τον Τραυλισμό (BSA) την Άνοιξη του 2008. Η πρωτότυπη μορφή του κειμένου ακολουθεί στον παρακάτω σύνδεσμο:
http://www.stammering.org/watkins.html
Μετάφραση - Επιμέλεια κειμένου
Μιρέλα Χωριανοπούλου
Ιστορικός - Επιμελήτρια εκδόσεων
Email: mirela_kal@yahoo.gr
Κέντρο Έρευνας και Θεραπείας Τραυλισμού
Forum
